๓.เรื่องภิกษุผู้อยู่ที่ฝั่งแม่น้ำชื่อวัคคุมุทา

เรื่องภิกษุผู้อยู่ที่ฝั่งแม่น้ำชื่อวัคคุมุทา

พระศาสดา  เมื่อเสด็จอาศัยเมืองไพศาลี  ประทับอยู่ในมหาวัน  ทรงปรารภภิกษุผู้อยู่ที่ฝั่งแม่น้ำชื่อวัคคุมุทา
ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  เสยฺโย  อโยคุโฬ  เป็นต้น

ในกาลครั้งหนึ่ง   ได้เกิดข้าวยากหมากแพงขึ้นในแคว้นวัชชี   ภิกษุทั้งหลายผู้อยู่ที่ฝั่งแม่น้ำวัคคุมุทา  ต้องการจะมีอาหารขบฉันอย่างพอเพียง  จึงได้อวดอ้างอุตตริมนุษยธรรมว่าพวกตนได้สำเร็จมรรคผล   พวกชาวบ้านเชื่อว่าภิกษุเหล่านั้นบรรลุมรรคผลจริงๆ จึงได้ถวายภัตตาหารเป็นจำนวนมาก  แก่ภิกษุเหล่านั้นเ เมื่อออกพรรษปวารณาแล้ว  ภิกษุทั้งหลายจากทั่วประเทศได้ดินทางไปเข้าเฝ้าพระศาสดา  พวกภิกษุจากฝั่งแม่น้ำวัคคุมุทาก็ไปเฝ้าพระศาสดาเช่นเดียวกัน  ภิกษุเหล่านี้มีร่างกายอ้วนท้วนแข็งแรงในขณะที่ภิกษุจากที่อื่นๆมีร่างการซูบซีดผอมโซ  พระศาสดาได้ตรัสถามภิกษุทั้งหลายถึงชีวิตและความเป็นอยู่ของแต่ละรูปในช่วงเข้าพรรษา   เมื่อมาถึงพวกภิกษุจากฝั่งแม่น้ำวัคคุมุทา  พระศาสดาได้ตรัสถามถึงปัญหาของอาหารการขบฉันว่ามีความลำบากหรือไม่  พระเหล่านี้ได้กราบทูลว่าพวกตนไม่มีความลำบากในเรื่องของอาหารและการขบฉันต่อย่างใด
พระศาสดาได้ตรัสถามว่า  เพราะเหตุใดพระเหล่านี้จึงไม่มีปัญหาในเรื่องอาหารและการขบฉันในระหว่างพรรษา  พระเหล่านี้กราบทูลว่าที่มีอาหารและของขบฉันอย่างเพียงพอก็เพราะพวกตนอวดอ้างว่าได้บรรลุมรรคผลจึงทำให้ประชาชนมีความเลื่อมใสนำภัตตาหารไปถวายเป็นจำนวนมาก   พระศาสดาตรัสถามว่า ได้บรรลุฌาน  มรรค หรือผลใดๆหรือไม่   เมื่อพระเหล่านี้ปฏิเสธ   พระศาสดาจึงได้ทรงติเตียนว่าเป็นการกระทำที่เห็นแก่ปากแก่ท้อง  และได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

เสยฺโย  อโยคุโฬ  ภุตฺโต
ตตฺโต  อคฺคิสิขูปโม
ยญฺเจ  ภุญฺเชยฺย  ทุสฺสีโล
รฏฺฐปิณฺฑํ  อสญฺญโตฯ

ก้อนเหล็กอันร้อนประหนึ่งเปลวไฟ
ภิกษุบริโภค ยังดีกว่า
ภิกษุผู้ทุศีล  ไม่สำรวม
บริโภคก้อนข้าว  ของชาวแว่นแคว้น
จะประเสริฐอะไร.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  ชนเป็นอันมาก  บรรลุอริยผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.