๗.เรื่องมหาธนวาณิช

เรื่องมหาธนวาณิช

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตะวัน   ทรงปรารภพ่อค้ามีทรัพย์มาก  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า
วาณิโชว  ภยํ  มคฺคํ   เป็นต้น

ที่กรุงสาวัตถี  มีพ่อค้าที่ร่ำรวยมากผู้หนึ่งชื่อ  มหาธนเศรษฐี  และพวกโจรห้าร้อยก็ได้วางแผนที่จะปล้นท่านมหาธนเศรษฐีนี้  แต่ยังไม่สบโอกาสเสียที  ในระหว่างนั้นเอง  ท่านเศรษฐีได้เตรียมกองคาราวานเกวียนจำนวนห้าร้อยเล่มบรรทุกสินค้าจะไปค้าขายต่างเมือง  พวกโจรห้าร้อยกลุ่มเดียวกันนี้จึงได้วางแผนเพื่อจะปล้นท่านเศรษฐีในระหว่างการเดินทาง   แต่ก่อนจะออกเดินทางท่านเศรษฐีได้นิมนต์พระภิกษุสงฆ์จำนวนห้าร้อยรูปให้ร่วมเดินทางไปกับขบวนกองคาราวานเกวียนของท่านด้วย  ซึ่งท่านเศรษฐีได้ปวารณาว่าจะถวายปัจจัยสี่แด่พระภิกษุทั้งหลายที่จะร่วมเดินทางไปในคราวนี้ด้วย   ข้างพวกโจรห้าร้อยเมื่อได้ข่าวการเดินทางของกองคาราวานเกวียนของท่านเศรษฐีก็ได้ไปวางกำลังกองโจรดักรอปล้นอยู่ตามจุดต่างๆของเส้นทางที่กองคาราวานจะเดินทางผ่าน  ท่านเศรษฐีมีสายการข่าวที่ดีมาก โดยท่านทราบข่าวเรื่องโจรดักปล้นในระหว่างทางเป็นระยะๆจากเพื่อนของท่านผู้หนึ่งซึ่งทำหน้าที่เป็นสายสืบคอยแจ้งเบาะแสของโจรให้ท่านได้ทราบทุกระยะ  เมื่อท่านเศรษฐีเห็นว่าหากท่านขืนนำกองคาราวานเกวียนบรรทุกสินค้าเดินทางต่อไปก็จะเป็นอันตรายไม่แคล้วถูกโจรปล้นแน่ๆ   ท่านจึงเปลี่ยนใจที่จะพักกองเกวียนอยู่ที่ชายป่าเป็นกาลชั่วคราวเพื่อรอจังหวะให้ปลอดภัยจากพวกโจรเสียก่อนจึงจะเดินทางต่อไป  และท่านได้แจ้งให้พระภิกษุสงฆ์จำนวนห้าร้อยรูปที่ร่วมเดินทางให้ได้ทราบถึงการตัดสินใจของท่านในครั้งนี้    พร้อมกับกล่าวว่า  พระภิกษุรูปใดต้องการจะพักอยู่กับกองคาราวานเกวียนต่อไปก็สามารถอยู่ได้ หรือว่าเห็นว่าไม่สะดวกจะเดินทางกลับไปที่กรุงสาวัตถีก็ได้   พวกภิกษุสงฆ์ทั้งหมดได้ตัดสินใจเดินทางกลับกรุงสาวัตถี  เมื่อเดินทางกลับไปแล้วก็ได้เข้าเฝ้าพระศาสดาที่วัดพระเชตวัน  เมื่อพระศาสดาตรัสถามถึงสาเหตุของการไม่ไปกับกองคาราวานเกวียนของท่านเศรษฐี   พระภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ที่เดินทางกลับก็เพราะมีโจรดักปล้นอยู่กลางทาง ท่านเศรษฐีจึงพักกองเกวียนอยู่ที่ชายป่าไม่ยอมเดินทางต่อไป   พระศาสดาจึงตรัสว่า “ภิกษุทั้งหลาย  พ่อค้าผู้มีทรัพย์มาก  ย่อมเว้นทางที่มีภัย  เพราะความที่พวกโจรมีอยู่  บุรุษแม้ใคร่จะมีชีวิตอยู่  ย่อมเว้นยาพิษอันร้ายแรง  แม้ภิกษุก็เช่นเดียวกันเมื่อทราบว่า ภพ  3 (กามภพ  รูปภพ  และอรูปภพ) เป็นเช่นกับหนทางที่พวกโจรซุ่มอยู่แล้ว  ก็ควรที่จะเว้นกรรมชั่วเสีย”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท พระคาถานี้ว่า

วาณิโชว   ภยํ  มคฺคํ            
อปฺปสตฺโถ   มหทฺธโน
วิสํ  ชิวิตุกาโมว   
ปาปานิ  ปริวชฺชเยฯ

บุคคลพึงเว้นกรรมชั่วทั้งหลายเสีย
เหมือนพ่อค้ามีทรัพย์มาก  มีพวกน้อย  เว้นทางอันพึงกลัว
และเหมือนผู้ต้องการจะมีชีวิตอยู่  เว้นยาพิษเสีย  ฉะนั้น.

เมื่อพระสัทธรรมเทศนาจบลง   ภิกษุเหล่านั้น  บรรลุพระอรหัตตผล   พร้อมด้วยปฏิสัมภิทาทั้งหลาย  พระธรรมเทศนา  ได้เป็นประโยชน์แม้แก่มหาชนผู้มาประชุมกัน.